Bart Maes

Omega’s (omega 3, omega 6…) en vitamine E voor goed functionerende hersenen: tegen depressie, alzheimer, adhd…

Omega 3 en omega 6 vetzuren hebben in de hersenen een verhouding van ongeveer 1/1 aldus Udo Erasmus. Dharma Singh Khalsa schreef in haar boek ‘Vitaal denken’: ‘Ik begon me te realiseren dat elementen als stress en voeding van cruciaal belang waren ter voorkoming van degeneratieve ziekten. Stress en voedingstekorten zijn giftig voor de hersenen’.

Onthouden, leren en concentreren gebeurt in de hersenen via een proces van communicatie tussen de verschillende miljoenen hersencellen. De hersenboodschappers, neurotransmitters genoemd, worden opgeslagen in de minuscule blaasjes aan het uiteinde van de hersencellen. Men noemt ze synaptische blaasjes en zijn de communicatiecentra van de hersencellen. Hoe meer synaptische blaasjes gevuld met neurotransmitters, hoe beter onze hersenen werken. ‘Hoe meer synapsen, hoe gemakkelijker de communicatie tussen de hersencellen en des te beter de hersenfunctie. Hoe meer omega 3 (DHA), hoe gemakkelijker er zich dendrieten vormen met synapsen en receptoren,’ aldus Dr. J. Hibbeln van het National Institutes of Health in Maryland.

Yoshida, Yasuda en Okuyama bevestigden dit in hun studie gepubliceerd in 1997 in ‘Journal of neurochemistry’. Zij toonden aan dat het leervermogen van ratten verminderde omdat zij onvoldoende omega 3 kregen en daarom minder synaptische blaasjes hadden. Deze ratten scoorden in testen duidelijk lager ten opzichte van de controlegroep.

Voldoende omega 3 en omega 6 belangrijk voor goed werkende hersenen

DHA (een verlengde keten van alfa-linoleenzuur) en AA (de verlengde keten van linolzuur) zijn geconcentreerd in het denkcentrum van de hersenen (de hersenschors), maar ook in de kern en in de mitochondriën (energiefabrieken) van de hersenen en in de celwanden van de synaptische blaasjes. Soepele celwanden, waarvoor voldoende omega 3 en omega 6 nodig is, bevorderen de communicatie tussen de hersencellen. Als een neurotransmitter niet gemakkelijk past in de receptor, mislukt de overdracht van informatie. Als het membraan vloeibaar is, waarvoor omega 3 en 6 zorgen, kan de receptor gemakkelijk van vorm veranderen en de neurotransmitter grijpen. Is het membraan stijf, dan kan de receptor moeilijk van vorm veranderen en de neurotransmitter grijpen. Er vindt op dat moment moeilijke of geen communicatie plaats.

‘Ook omega 6 (arachidonzuur) draagt bij tot de hersenwerking en is essentieel voor de hersenontwikkeling van zuigelingen’ (56). Na DHA is AA (arachidonzuur, de verlengde keten van linolzuur, omega 6) het vetzuur dat het meest in de hersenen aanwezig is. Daarom zijn ook voor de hersenen voldoende aanvoer van linolzuur essentieel. Ann Gittleman schrijft: ‘AA (omega 6) moet voldoende aanwezig zijn voor gezonde hersenen en voor het vlot functioneren van synaptische verbindingen’. (58)

‘Om uw hersenen in topconditie te laten werken is een subtiel evenwicht tussen omega 3 en omega 6 nodig. Het is bepalend voor de bouw en de activiteit van uw hersenen’, (57) aldus Jean Carper, bijgestaan door Ann Gittleman (58). De hersencellen zijn dan ook bijzonder gevoelig voor oxidatie (ranzig worden of verouderen) en hunkeren naar vitamine E en carotenen.

Vitamine E beschermt de hersenen tegen de tand des tijds

Hersenen zijn bijzonder gevoelig voor oxidatie. Eén van de redenen waarom vooral hersencellen worden beschadigd en uiteindelijk vernietigd, is het minderwaardig of ‘ranzig’ worden van haar vetten. Elke hersencel bestaat uit 60% vet en voornamelijk uit omega 3 en omega 6. In de loop van het ouder worden, zullen delen van de hersenen door oxidatie in zekere zin ranzig worden en grote delen van de hersenen letterlijk ‘bederven’. Ranzige vetten zijn ontstaan door vrije radicalen.

‘Zonder vitamine E lopen de vette delen van de hersenen een grotere kans ranzig te worden, waardoor grote storingen in het normale functioneren van uw hersenen ontstaan. Er is slechts één antioxidant, namelijk vitamine E, dat zich in het vette deel van de celmembranen van de hersencellen ophoudt en zo vrije radicalen constant op eigen terrein kan bestrijden. Uit secties blijkt dat een vitamine E tekort tot een degeneratie van zenuwcelaxonen leidt en tot o.m. verschrompeling van het cerebellum (kleine hersenen). De grootste kracht van vitamine E is vermoedelijk haar antioxidantencapaciteit om vet in celmembranen te beschermen tegen vetperoxidatie, een ander woord voor ranzigheid, veroorzaakt door vrije radicalen. Beschadigde of ranzige membranen van de hersencellen zenden verwarde boodschappen uit, die zich manifesteren in geheugenverlies en andere intellectuele gebreken.’ Aldus Jean Carper in zijn boek ‘Voeding en intelligentie’.

Bij een studie uitgevoerd door de Franse overheid (INSERM) bleek dat mannen en vrouwen met de meeste carotenen in hun bloed het intelligentst waren. De slimsten hadden 35 à 40% meer carotenen dan de domsten. Carotenen zijn antioxidanten en beschermen zoals vitamine E de celwanden.

Omega 3 en omega 6 bij een postnatale depressie

Een Koreaanse studie toonde aan dat zowel het gehalte omega 6 (AA) als omega 3 (DHA), bij zwangere vrouwen verlaagt (100). Emotionele zwakte na de bevalling is vaak het gevolg van te weinig omega 3 vetzuren. De laatste drie maanden van de zwangerschap groeien de hersenen van de foetus snel. Ze nemen drie keer in volume toe en slorpen omega 3 op van de moeder. Heeft de moeder een gebrek aan omega 3 rijke voeding, dan betekent dat voor de baby een achterstand in de ontwikkeling van de hersenen en overdreven huilbuien. Voor de moeder resulteert het omega 3 tekort in een depressie na de zwangerschap. Een studie van Holman, Johnson en Ogburn uit 1991 toonde aan dat vrouwen na de bevalling 50% lagere omega 3 niveaus hebben. Vandaar dat vroeger levertraan gegeven werd. (59)

Omega 3 en omega 6 bij een depressie

Het supplementeren van lijnzaadolie kon binnen de 2 uur bij geesteszieken de stemming verbeteren en drie dagen na het nemen van 6 eetlepels per dag kregen de patiënten een duidelijk gevoel van toegenomen lichamelijke energie en voelden ze een unieke uitbundigheid. De meerderheid van de neerslachtige patiënten sliepen beter na acht weken, hadden meer energie en voelden zich minder bezorgd en gedeprimeerd. (60) Omega 3 verlichtte de symptomen van manisch-depressieven in een groep van 30 patiënten. De patiënten die geen omega 3 kregen, hadden vier maal meer kans op een nieuwe periode van manisch- depressiviteit dan de patiënten die wel omega 3 kregen. (61)
‘Hoe hoger het serotonine (goedgevoelhormoon) in uw hersenen, hoe gelukkiger men zich voelt. Hoe meer omega 3 (DHA) hoe meer serotonine,’ aldus Dr. Hibbeln.

Omega 3 en omega 6 bij ADHD en hyperkinesie

ADHD- en hyperkinetische patiënten zijn impulsief. Ze kunnen zich moeilijk concentreren, neigen tot woedeaanvallen, raken moeilijk in slaap en hebben slaapstoornissen. Ze moeten steeds aangemaand worden om rustig te blijven en eerst na te denken alvorens iets te ondernemen. Het is meer en meer duidelijk dat extra omega 3 en omega 6 samen met volwaardige, gezonde voeding en het radicaal terugschroeven van geraffineerde suiker in veel gevallen de oplossing biedt. Hersenen die omega 3 en 6 en andere tekorten hebben, functioneren slecht hetgeen in hun gedrag en prestaties tot uiting komt.

Mitchel E. en Al. onderzochten de klinische karakteristieken en het niveau van omega-3/6 in het bloed van hyperactieve kinderen. Zij vonden beduidend lage omega-3/6 niveaus bij kinderen met ADHD symptomen. (62) Stevens L. toonde aan dat kinderen met gedrags-, en leerproblemen lagere niveaus van omega 3 bezaten dan kinderen die geen problemen hadden. (63) Richardson A. concludeerde dat tekort in omega 3 (DHA/EPA) en omega 6, leidt tot gedrags- en leerstoornissen. (64)

Niet alle kinderen met ADHD hebben tekorten in omega 3 en omega 6, maar wel de grote meerderheid. Daarenboven gaan wetenschappers er meer en meer vanuit dat voedingstekorten niet alleen lichamelijke ziekten kunnen veroorzaken, maar ook een enorme invloed hebben op hersenen, gedrag, geheugen, IQ, etc. Dr. Ibarren toonde aan dat met het toedienen van omega 3 vijandigheid, cynisme, wantrouwen, angst en agressie verminderen. (65)

Omega 3 bij dyslexie

Dr. Richardson uit Oxford constateerde dat 9 van de 12 onderzochte volwassenen met dyslexie een abnormale vetzuurstofwisseling in de hersenen hadden. Zij hebben moeite om omega 3 vetzuren aan te maken. Jean Carper adviseert daarom in zijn boek ‘Voeding en intelligentie’ dat dyslexie-patiënten meer omega 3 moeten supplementeren.

Omega 3 bij agressie en studeren

Omega 3 (DHA) onderdrukt agressie van de studenten in tijden van geestelijke stress. Aldus een onderzoek onder 41 Japanse studenten (66). (1) Tomohito Hamazaki van de Medische en Farmaceutische Universiteit van Toyama.

Omega 3 en vitamine E bij Alzheimer

Alzheimer patiënten kregen een combinatie van omega 3 en omega 6 in verhouding van 1 op 4. Bij 74% verbeterde het korte termijn geheugen. Daarenboven werkten ze meer, waren ze beter georganiseerd en hadden ze een betere stemming. Ze hadden meer eetlust, minder slaapstoornissen en hallucinaties. Overdag waren ze alerter. (67)

De opname van omega 3 vetzuren zouden het risico op Alzheimer met 60% verminderen. (68) ‘Wie voedsel kiest dat rijk is aan vitamine E, verkleint de kans op Alzheimer met 67%. Vitamine E supplementen deden dit niet, in tegenstelling tot natuurlijke vitamine E uit voedsel. Ook waren vitamine C en beta-caroteen minder effectief dan de natuurlijke voedingsbronnen ervan. Maar zij die 10mg natuurlijke vitamine E opname per dag via voeding hadden 67% minder kans op Alzheimer in vergelijking met hen die slechts 5mg namen via voedsel. (69)

Een recente studie toonde aan dat het nemen van vitamine E ‘alfa-tocoferol’ meer hielp in het vertragen van dementie, dan een nieuw soort medicijn bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer. (70)

Omega 3 en omega 6 bij schizofrenie

Het bloed van schizofrenen bevat slechts half zoveel omega 3 (DHA) en omega 6. Ze hebben slechts een kwart arachidonzuur (omega 6) in hun rode bloedlichaampjes (71). ‘EPA (omega 3) is weinig structureel aanwezig in de hersenen maar gebrek aan EPA kan wel geestesstoornissen veroorzaken’ (bijvoorbeeld schizofrenie) stelt Dr. Hubbeln.