De ideale vleesvervangers? 5 Punten waarom soja ongezond is

Jaren geleden werd soja nog gezien als een afvalproduct. Tegenwoordig is er sprake van een miljardenindustrie en zit soja in meer producten dan je zou denken. In dit artikel focussen we vooral op vleesvervangers. Sojaburgers lijken heel gezond omdat ze rijk zijn aan eiwitten, geen zuivel bevatten en er diverse goede voedingsstoffen in zitten. Soja is niet zo gezond als deze lijkt.

Ongefermenteerde en gefermenteerde soja

Er zijn veel vleesvervangers die van soja worden gemaakt. Niet alleen bevatten deze sojabonen, ze kunnen ook soja-extracten bevatten. Producten die soja bevatten zijn afkomstig van de sojaboon. Een peulvrucht uit Azië. Er zijn twee categorieën in soja: gefermenteerde soja en ongefermenteerde soja.

– Ongefermenteerd: deze soja is voordat deze verder verwerkt is niet gefermenteerd. De meeste vleesvervangers die soja bevatten bestaan uit ongefermenteerde soja. Maar ook andere producten bevatten soja. Denk aan tofu, tahoe, sojamelk, sojayoghurt, soja eiwitpoeder, sojaburgers, sojamargarine

– Gefermenteerd: deze soja is gefermenteerd alvorens deze werd verwerkt. Fermenteren is een gistingsproces wat de smaak, structuur en de samenstelling verandert. Voorbeelden zijn tempeh, miso, natto en tamari.

1. Soja van invloed op je hormonen

Wist je dat soja van invloed is op je hormonen? Zo kan soja zich bijvoorbeeld gaan gedragen als een goitrageen. Een goitrageen is een natuurlijk voorkomende stof die er voor kan zorgen dat je schildklierfunctie wordt verstoord. De schildklier wordt groter wanneer deze moeite heeft met het aanmaken van schildklierhormoon. Zo probeert hij de inadequate hormoonproductie te compenseren. Daarnaast bevat GMO soja ook meer vrouwelijk oestrogeen, heeft invloed op de kans op zwanger worden voor vrouwen en het verlaagt het testosteronniveau. Is dit nu zo natuurlijk?

2. Soja is slecht voor je darmen

Soja kan problemen geven aan je darmen. In ongefermenteerde soja zitten verschillende stoffen die je darmen niet goed kunnen verwerken:

• Lectinen: worden in verband gebracht met bloedklontering en darmproblemen
• Saponinen: hebben antimicrobiële eigenschappen die de darmwand kunnen irriteren. Ze werken wat als een zeep. Heb je last van gevoelige darmen? Laat ongefermenteerde soja dan zeker staan.
• Oxalaten: de Amerikaanse diëtistenvereniging adviseert max 10mg oxalaten per maaltijd wanneer je te maken hebt met slecht werkende nieren. Tofu en andere sojaproducten bevatten gemiddeld 16 tot 638 oxalaten per portie. Oxalaten kunnen zorgen voor nierstenen.
• Oligosachariden: een stof die in alle bonen voorkomt. Het zorgt voor een slechte vertering, winderigheid en een opgeblazen gevoel.
• Fytinezuur: soja is een peulvrucht dus bevat fytinezuur. Dit is niet verteerbaar en is dus geen voedingsbron. Fytinezuur bindt zich wel aan mineralen als zink, ijzer, calcium en magnesium waardoor deze minder opneembaar worden. Een mineralentekort ligt hierbij op de loer.

3. Soja en eiwitten

Zoals hiervoor aangehaald: soja bevat anti-nutriënten zoals fytinezuur en fyto-oestrogenen. Dit zijn giftige bestanddelen die van nature in soja aanwezig zijn. Deze kunnen last in je spijsvertering veroorzaken (dit sluit ook aan bij het puntje over buikpijn). Deze anti-nutriënten zorgen er voor dat bepaalde spijsverteringsenzymen hun werk niet kunnen doen. Dit zorgt er op zijn beurt weer voor dat je lichaam niet gemakkelijk eiwitten af kan breken.

4. Soja in 70% van de gevallen GMO

Gemiddeld 70% van de soja in de wereld is genetisch gemodificeerd. Ze zijn dan dermate, met opzet, in hun DNA bewerkt dat ze de ideale planten zijn voor de bedrijven. Gezondheid staat hierbij niet voorop, wel commercieel gewin. De planten worden bijvoorbeeld resistent tegen bepaalde pesticiden, zijn minder kwetsbaar, zien er mooier uit, bevat weinig stoffen waar mensen allergisch voor kunnen zijn of de plant kan zelf bepaalde stofjes aanmaken.

Soja staat bovenaan het lijstje wat betreft pesticiden. Met soja is al ontzettend veel geëxperimenteerd. Op dit moment verkoopt topleverancier Monsanto GMO-sojazaden die slechts 1 keer tot soja kunnen uitgroeien. De plant kan volop bespoten worden met pesticiden omdat deze overal tegen kan. Het blijkt dat de telers van GMO-soja in Argentinië twee keer zo veel onkruidbestrijdingsmiddelen gebruiken. Dit omdat de soja jaar in, jaar uit op dezelfde grond wordt geteeld en de eenzijdige inzet van glyfosaat bepaalde soorten onkruid resistent maakt waardoor meer of meer hardnekkige pesticiden worden gebruikt.

5. Soja niet goed voor het milieu

Daarnaast is de soja-industrie de grootste verantwoordelijk voor de ontbossing van het Amazonewoud. De grootschaligheid is één van de meest bekende kenmerkten van de sojateelt. Vooral in Argentinië en Brazilië waar ze het vooral van de export moeten hebben. De wereldwijde vraag naar soja wordt steeds groter waardoor er door bedrijven snel én met enkel korte termijn in het hoofd wordt uitgebreid. Wanneer de vraag zo blijft stijgen zal tegen 2020 bijna 22 miljoen hectare in Zuid-Amerika ingenomen zijn door de sojaplantages. Gelukkig is men wel steeds vaker bewust van de gevolgen en vraagt ook de klant om meer duurzame soja.

Welke voeding met soja dien ik te vermijden?

Veel ‘veggie burgers’ bevatten soja. Het is daarom dat we graag waarschuwen ook omdat er nog vele andere opties zijn wanneer je vegetarisch bent. Naast vegetarische burgers zijn er ook veel merken babyvoeding, dieetproducten, energierepen, chips, crackers en rijstwafels die stiekem soja bevatten, hoewel je dit niet zou verwachten. Kies geen sojamelk, kies voor rijst-, amandel-, kokosmelk of haverdrank.

Wij raden aan om slechts sporadisch soja te eten. Kies bijvoorbeeld eens seitan. Wanneer je kiest voor soja kun je het beste kiezen voor de traditionele, gefermenteerde sojaproducten zoals tamari- en shoyusaus, miso, natto en tempeh. Eet nooit te grote hoeveelheden soja tegelijk.